Chirurgia

Anestezjologia jest nauką o znieczuleniach. Celem znieczulenia jest zniesienie bólu pacjenta w czasie operacji oraz poprawienie komfortu pracy chirurga. W medycynie ludzkiej mamy do czynienia z wykwalifikowanymi specjalistami w tej niezmiernie ważnej dziedzinie. W warunkach weterynaryjnych nie ma specjalistów anestezjologów, a tajniki tej wiedzy poznają specjaliści z dziedziny chirurgii weterynaryjnej.

Anestezjologia w weterynarii rozwija się w ostatnich latach wyjątkowo szybko dzięki wprowadzeniu z medycyny ludzkiej najnowszych metod znieczulenia ogólnego, czyli tzw. „narkozy”. Strach właścicieli zwierząt przed narkozą ich pupili jest zrozumiały, a zadaniem chirurga jest zminimalizowanie zagrożeń z tym związanych. Najczęściej spotykamy się z twierdzeniem, że „zwierzęta 10 -12 letnie są za stare na operację i ich serce i wątroba na pewno nie wytrzymają narkozy”.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że pewne schorzenia chirurgiczne miewają tylko starsze zwierzęta, ale to nie zwalnia nas od podjęcia kroków w celu zmniejszenia ich cierpienia i ratowania życia. Wyobraźmy sobie sytuację człowieka w podeszłym wieku cierpiącego na schorzenie, które wymaga postępowania chirurgicznego. Czy w szpitalu usłyszy on, że jest za stary na operację? W naszej praktyce zdarzało się przy pełnej narkozie operować psy nawet 20 letnie, natomiast między 10 a 16 rokiem życia są one największą grupą operowanych zwierząt.

Jeszcze kilka lat temu, statystycznie tylko 97 % pacjentów wracało szczęśliwie do swoich domów po zabiegach operacyjnych. Obecnie w klinikach posiadających na odpowiednim poziomie bazę sprzętową oraz wykwalifikowany personel, statystyka ta znacznie wzrosła.

Należy sobie zadać pytanie, jak zminimalizować skutki znieczulenia ogólnego? Przede wszystkim należy pacjenta odpowiednio przygotować do narkozy. Przed zabiegiem operacyjnym należy przegłodzić pacjenta na około 12 godzin. Wyjątkiem są tu ptaki, gryzonie i oseski u których przemiana materii jest znacznie szybsza i nie jest to wskazane.

Bardzo istotnie jest badanie zwierzęcia przed zabiegiem: dokładny wywiad, badanie kliniczne takie jak osłuchanie płuc i serca, wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych i EKG serca.

Wszystkie te czynności mają na celu wykrycie ukrytych chorób i nie można ich bagatelizować. Sprawdzenie wagi zwierzęcia jest tu sprawą oczywistą. Następnie należy wybrać odpowiednią dla każdego przypadku metodę znieczulenia oraz przygotować się na ewentualne komplikacje. Po tych podstawowych czynnościach można już przystąpić do znieczulenia.

Na początek uspokajamy zwierzę premedykacją ,czyli tzw. „Głupim Jasiem”. Po określonym czasie możemy pacjenta zawenflonować, (jest to niezbędne w każdym przypadku znieczulenia), czyli zaopatrzyć w cewnik dożylny służący do podawania leków bezpośrednio do naczyń krwionośnych oraz podawania kroplówki dożylnej. W przypadku jakichkolwiek komplikacji, dostęp do żyły gwarantuje szybkie podanie odpowiednich środków podczas gdy zastrzyki domięśniowe lub podskórne działają dopiero po kilku minutach, a wtedy może być już za późno.

Intubacja, czyli założenie rurki dotchawicznej pozwala na uniknięcie zdławienia się treścią pokarmową w przypadku wymiotów oraz znacznie poprawia dotlenienie organizmu. W sytuacji, gdy znieczulamy aparatem do narkozy wziewnej jest to warunek bezwzględny. Intubacja musi być poprzedzona podaniem krótko działającego środka zwiotczającego . Przy okazji możemy pacjenta dokładnie przygotować na sali przedoperacyjnej, tak aby wygolony i odkażony, czyli „czysty” trafił na salę operacyjną.

Monitoring pacjenta jest wykorzystaniem urządzeń nadzorujących funkcje życiowe pacjenta. Monitory EKG służą do kontroli pracy serca. Lekarz na bieżąco jest informowany o częstotliwości jego pracy, wykres EKG pokazuje nam także wszystkie nieprawidłowości takie jak arytmie, czy migotanie komór lub przedsionków.

Pulsoxymetry są urządzeniami stosunkowo nowymi w anestezjologii zwierząt. Najważniejszym parametrem jest tu saturacja, czyli wysycenie krwi tlenem, oraz częstotliwość tętna naczyń obwodowych.

W naszej lecznicy posiadamy wysokiej klasy sprzęt monitorujący parametry życiowe. Oprócz EKG i pulsoksymetru urządzenie to podaje aktualną temperaturę zwierzęcia (zapobiega to wyziębieniu podczas operacji), ciśnienie tętnicze, oraz częstotliwość oddechów wraz z wysyceniem powietrza wydychanego dwutlenkiem węgla (kapnometria). Zwłaszcza ten ostatni parametr pozwala na bardzo szybka reakcję na niepożądane zmiany.

Posiadając podstawowe wyżej wymienione urządzenia, możemy szybko zareagować na problemy związane ze znieczuleniem ogólnym.

Defibrylator jest urządzeniem ratującym życie w nagłych przypadkach. Przy zatrzymaniu akcji serca lub migotaniu komór pozwala przywrócić prawidłowy rytm serca dzięki mocnym impulsom elektrycznym.

Królik znieczulony wziewnie.

Narkoza Wziewna

Dość często spotykamy się z twierdzeniem, że znieczulenie narkozą wziewną jest najbezpieczniejsze. Jest to prawda, ale niektóre schorzenia serca wykluczają tą metodę znieczulenia. Narkoza wziewna ma tą przewagę nad znieczuleniami injekcyjnymi (wykonanymi zastrzykami), że można ją w dowolnym momencie wyłączyć przez zamknięcie parownika, wówczas pacjent oddycha samym tlenem.

Ma to znaczenie przy jakichkolwiek komplikacjach. W przypadku znieczuleń injekcyjnych nie mamy takiego komfortu. Na dzień dzisiejszy, mamy do czynienia z różnymi gazami (halotan, izofluran) wykorzystywanymi do tego rodzaju znieczulenia. Najbardziej powszechny jeszcze kilka lat temu eter, nie jest obecnie używany i słusznie, gdyż są dostępne bezpieczniejsze środki.

Bezpieczeństwo znieczulenia wziewnego zależy przede wszystkim od wyposażenia aparatu. Większość aparatów anestezjologicznych zaopatrzona jest w parownik na gaz pod nazwą halotan (narkotan jest nazwą producenta). Ma on swoje plusy, ale nie można go zaliczyć do najbezpieczniejszych środków. Nie powinno się go stosować między innymi przy chorobach wątroby.

Podtlenek azotu nie potrzebuje parownika i jest stosowany w mieszaninie z tlenem. Mimo, iż jest to bezpieczny środek, jest tylko „usypiaczem” i nie ma właściwości znieczulających. Można go stosować do obniżania stężeń gazów używanych do narkozy. Zwiększa to bezpieczeństwo, ale też są schorzenia przy których nie można go używać jak np. skręt żołądka. Najlepiej, gdy klinika dysponuje aparatem z parownikiem na halotan i Izofluran. Izofluran jest to obecnie najbezpieczniejszy środek na rynku polskim. Jedynym jego mankamentem jest jego cena. Znieczulenie tym gazem kosztuje dwukrotnie więcej niż innymi tradycyjnymi środkami.

Jeżeli dysponujemy wszystkimi wyżej opisanymi środkami znieczulenia ogólnego, mamy wybór uzależniony od stanu pacjenta, a tym samym wzrasta bezpieczeństwo pacjenta podczas zabiegów operacyjnych. Dobrze jest, gdy personel kliniki potrafi wprowadzić i potrzymać narkozę w sposób złożony. Polega to na tym, iż używa się kilku środków na raz w skojarzeniu w mniejszych dawkach, dzięki czemu narkoza jest jeszcze bardziej bezpieczniejsza.

Zaopatrzenie w odpowiednie leki przeciwbólowe działające miejscowo i ogólnie znacznie łagodzi skutki zabiegu operacyjnego oraz pozwala na zmniejszenie dawek znieczulenia.

W tej chwili są już dostępne leki przeciwbólowe jak np. fentanyl, działające 1000 razy mocniej niż morfina. Jeżeli pacjent długo, czyli przez kilka dni dochodzi do siebie po zabiegu, może to świadczyć o słabym zaopatrzeniu w środki przeciwbólowe. Nie bez znaczenia jest też rodzaj operacji. Małe zabiegi operacyjne nie wymagają dużych dawek znieczulenia ogólnego.

Inaczej jest gdy zwierzę poddawane jest skomplikowanej i długiej operacji, na przykład ocznej lub kostnej – wtedy dawki znieczulenia muszą być większe. Dlatego ważne jest, aby operował specjalista chirurg, którego wiedza i doświadczenie pozwoli szybciej, bezpieczniej oraz mniej inwazyjnie przeprowadzić operację, podczas gdy anestezjolog czuwa nad właściwym i bezpiecznym znieczuleniem pacjenta.

Jeżeli w uczęszczanej przez Was klinice, dysponują wyżej wymienionymi możliwościami, możecie być pewni, że oddajecie swojego pupila w dobre ręce.

Macica kotki wraz z jajnikami przed amputacją trzonu.

Sterylizacja

Sterylizacja jest zabiegiem operacyjnym polegającym na usunięciu macicy wraz jajnikami. Najważniejszą zaletą sterylizacji jest jej korzystny wpływ na zdrowie operowanej samicy. Zapobiega także uciążliwym cieczkom zapewniając spokój suczce oraz właścicielom.

Pozostawienie jajników jest błędem w sztuce, ponieważ samica dalej ma objawy rui i ciąży urojonej. Nie zostaje także rozwiązany problem nowotworów gruczołu mlekowego. Może również dojść do ropnych zapaleń kikuta macicy.

Zdarza się niezwykle rzadko, że niektóre kotki mimo starannego usunięcia jajników miewają ruję. Fenomen tego zjawiska jest związany ze zmianami neurohormonalnymi.

Zalety sterylizacji :

• profilaktyka nowotworu gruczołu mlekowego (więcej w punkcie chirurgia)
• profilaktyka ropomacicza
• zapobieganie niepożądanej ciąży
• zapobieganie ciąży urojonej
• w wielu przypadkach jest warunkiem leczenia cukrzycy
• brak ruj

Kastracja

Kastracja jest zabiegiem operacyjnym polegającym na usunięciu jąder wraz z workiem mosznowym. Wskazaniem do kastracji jest między innymi nadmierna agresja psa spowodowana często „buzowaniem” hormonów.

Psy po kastracji wykazują mniejsze zainteresowanie suczkami, zmniejsza się ich tendencja do ucieczek.

U kocurów wczesna kastracja zapobiega znaczeniu moczem swojego terytorium (mieszkania, ogrodu) oraz zmniejsza intensywność zapachu kociego moczu.

Zabieg operacyjny można wykonać w każdym wieku.

Leczniczym wskazaniem do zabiegu jest:

• wnętrostwo – gdy jądra lub jedno jądro nie znajdują się w mosznie tylko w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym; zbyt wysoka temperatura oraz wiele innych czynników mogą doprowadzić do zmian nowotworowych danego jądra,
• powiększenie prostaty – dotyczy psów dorosłych; usunięcie jąder obniża znacząco poziom hormonów płciowych; efektem jest powolne zmniejszanie się gruczołu krokowego.

Rozległe guzy na obu listwach mlecznych.
Suka po usunięciu całej listwy mlecznej.

Nowotwory gruczołu mlekowego

Najczęściej spotykana i niebezpieczna choroba nowotworowa u psów i kotów, niestety, najczęściej jej objawy są lekceważone przez właścicieli. Chorują na nie głównie samice powyżej piątego roku życia. Mogą to być nowotwory łagodne, ale zdecydowana większość tych zmian to nowotwory złośliwe.

Współczesna wiedza na temat najczęściej spotykanego nowotworu gruczołu mlekowego – guczolakoraka i innych , pozwala stwierdzić, iż przyczynami ich występowania są zmiany hormonozależne. Jedynym skutecznym sposobem leczenia jest zabieg operacyjny.

Nowotwory gruczołu mlekowego powodują przerzuty do płuc i wątroby. Zdjęcia RTG i badanie USG jakie wykonujemy przed zabiegiem operacyjnym w każdym z przypadków, jeśli potwierdzają zaistnienie przerzutów, nakazują odstąpić od operacji i zastosować chemioterapię lub ewentualnie homeoterapię .

Badania naukowe potwierdzają, że suki poddane zabiegowi ovariohisterectomii (sterylizacji) przed pierwszą rują na nowotwory gruczołu mlekowego niemalże nie chorują. Dlatego specjaliści zalecają właścicielom psów i kotów sterylizację przed pierwszą rują. Z chwilą zauważenia jakiekolwiek zmian w obrębie gruczołu mlekowego, skontaktujcie się z lekarzem weterynarii. Pamiętajmy, że sterylizacja we wczesnym okresie życia, zapobiega występowaniu nowotworów gruczołu mlekowego.

Nowotwory śledziony

Nowotwory śledziony to dość częste schorzenie psów. W obrębie tego narządu wyróżniamy nowotwory łagodne, ale w 50% to nowotwory złośliwe jak np. naczyniakomięsak krwionośny. Z racji budowy śledziony, wszystkie guzy umiejscowione w tym narządzie mają tendencję do częstych pęknięć. Dochodzi wówczas do silnych krwawień do jamy brzusznej.

W tym czasie zwierzęta wykazują objawy silnego bólu a ich spojówki są wyjątkowo blade.
Jeżeli uda się kresce i sieci jelit zatamować krwotok, objawy mijają do następnego pęknięcia.
Zmiany w obrębie tego narządu diagnozujemy techniką obrazową jaką jest RTG i USG, ale o złośliwości schorzenia możemy mówić po przeprowadzeniu badań histopatologicznych oraz hematologicznych.

Operacja polega na usunięciu całej śledziony wraz z nowotworem. Zwierzęta mogą prowadzić normalny tryb życia, bez tego narządu. W naszej praktyce, zdarzały się już guzy wypełniające całą jamę brzuszną, a po usunięciu zwierzęta dożywały późnej starości

Entropium.

Entropium (wywinięcie powiek do wewnątrz)

Schorzenie polega na podwinięciu brzegów powiek do wewnątrz, powodujących drażnienie rogówki oka.  Główną przyczyną jest nadmiar skóry na głowie zwierzęcia.

Shar-pei to rasa najbardziej narażona na tą przypadłość i tylko nieliczne egzemplarze obywają się bez zabiegu.

Równie często bywają schorzenia nabyte, na skutek przewlekłego stanu zapalnego spojówki oka. Proces ten prowadzi do wrzodu rogówki oka, a następnie do jej perforacji.

Jedynym i skutecznym sposobem leczenia jest zabieg operacyjny, polegający na usunięciu nadmiaru skóry z powiek. Po zabiegu zwierzę zaopatrujemy w specjalny kołnierz, aby nie drapało rany do czasu pełnego wygojenia.

Wsuwanie skórzaka.

Skórzak – dermoid

Jest to wrodzony defekt polegający na występowaniu wysepek tkanki skórnej (wraz z włosami, gruczołami łojowymi) na terenie gałki ocznej. Skórzaki najczęściej występują na spojówce zewnętrznego kąta oka utrudniając zamykanie szpary powiekowej. Wyrastające włosy drażnią rogówkę powodując ból i zmiany zapalne, zaburzone jest również widzenie.

Rasami predysponowanymi do tego schorzenia są : shih-tzu oraz yorkshire terrier.

Leczenie polega na precyzyjnym usunięciu skórzaka z powierzchni gałki ocznej. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym przy użyciu mikroskopu chirurgicznego.

Cherry eye.

Wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki tzw. „cherry eye”

Trzecia powieka znajduje się po przyśrodkowej stronie gałki ocznej, ma ona za zadanie chronić oko przed urazami. Posiada ona swój własny gruczoł, którego funkcją jest wytwarzanie filmu łzowego nawilżającego rogówkę. Normalnie nie jest on widoczny, ponieważ znajduje się po wewnętrznej stronie trzeciej powieki. Jest on tam umocowany za pomocą malutkiego więzadełka.

W przypadku zapalenia i powiększenia się gruczołu „wypada” on na zewnętrzną stronę trzeciej powieki.

Przy naprawie tego schorzenia stosuje się rożne techniki chirurgiczne. Jedna z nich polega na odprowadzeniu gruczołu do właściwej pozycji i umocowaniu go odpowiednimi szwami.

Im szybciej od momentu wypadnięcia jest wykonany ten zabieg tym ryzyko nawrotu jest mniejsze. Obecnie coraz rzadziej usuwa się cały gruczoł, z uwagi na późniejsze niedostateczne nawilżenie rogówki.

Leczenie złamań u małych zwierząt

W praktyce weterynaryjnej wyjątkowo często spotykamy się ze złamaniami kości. Niejednokrotnie wynika to z niedostatecznej opieki właścicieli zwierząt , które łatwo ulegają wypadkom komunikacyjnym.

W tym artykule skupimy się na złamaniach kości kończyn (złamania szczeki i żuchwy opiszemy w stomatologii).

W leczeniu złamań można zastosować leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) i operacyjne.

Mitem jest iż, złamania kości u małych zwierząt leczy się zakładając opatrunki, najczęściej gipsowe.

Dobre zdjęcie RTG w dwóch projekcjach jest niezbędne w celu postawienia prawidłowej diagnozy. Niedopuszczalne jest podjęcie leczenia bez zdjęć RTG. Lekarz weterynarii znając zasady jakie należy stosować w przypadkach złamań, może wybrać optymalny sposób leczenia.

Leczenie zachowawcze

Do leczenia zachowawczego nadają się niezupełne i proste złamania kości przedramienia, podudzia oraz śródstopia i śródręcza. Szczególnie u młodych psów , przy braku uszkodzenia okostnej leczenie zachowawcze daje doskonałe rezultaty.

W przypadkach powodzenia koszt takiej właśnie metody jest zdecydowanie mniejszy od metody chirurgicznej.

Do innych zalet należy brak uszkodzeń otaczających tkanek w wyniku operacji, które niekiedy są większe od samego urazu związanego z wypadkiem. Niestety występują też komplikacje, najczęściej z powodu źle założonego opatrunku.

Właściciel zwierzęcia musi być w kontakcie z lekarzem prowadzącym i informować na bieżąco o wszelkich niepokojących objawach. Nie wolno bagatelizować obrzęków w częściach kończyny nieopatrzonych, wysięków, brzydkich zapachów, poluzowania opaski, oraz gryzienia opatrunku, który może świadczyć o komplikacjach. Także posmutnienie jest powodem do niepokoju.

Operacyjne leczenie złamań (osteosynteza)

W leczeniu operacyjnym należy wykluczyć wszystkie przypadki, które gwarantują (z dużym prawdopodobieństwem) zrost kończyny, oraz powrót funkcji czynnościowych metodami zachowawczymi. W pozostałych przypadkach, należy przeprowadzić leczenie operacyjne.

Chirurg musi uwzględnić własne umiejętności i doświadczenie, oraz wyposażenie i warunki w jakich pacjent ma być operowany. W przypadkach osteosyntezy wymagana jest bezwzględna sterylność sali operacyjnej, doświadczenie, wiedza i umiejętności chirurga, oraz odpowiednie przygotowanie się do zabiegu. Przed zabiegiem należy przygotować się na kilka metod operacyjnych, ponieważ niejednokrotnie po otwarciu rany czekają na nas „różne niespodzianki”. Przy operacyjnym leczeniu złamań nie ma konkretnych metod do określonych przypadków, lecz tylko wskazania. O wyborze metody decyduje chirurg.

Przy złamaniach otwartych, (takich w których złamane odłamy kostne wydostają się na zewnątrz po przez skórę  bezwzględnie należy przeprowadzić leczenie operacyjnie i to jak w najszybszym czasie. Kości są bardzo wrażliwe na infekcje, a dostęp farmakologiczny do kości jest wyjątkowo utrudniony. W tym przypadku należy zastosować metodę zewnętrzną.

Podobnie jest w przypadkach złamań nasady dalszej kości przedramienia. Z kolei w złamaniach kości udowych i ramiennych, duża masa mięśniowa nie pozwala na dostateczną stabilizację tyko opatrunkiem zewnętrznym. Złamania śródstawowe, także nadają się tylko do leczenia operacyjnego.

Do wyboru mamy do zastosowania śruby, druty, gwoździe, oraz płytki i stabilizatory płytkowe. Stabilizatory zewnętrzne, z racji swoich nie małych rozmiarów, nie znajdują zastosowania w leczeniu złamań u małych zwierząt. W ostatnich latach „furorę” na świecie robi oryginalna Polska metoda stabilizatorów płytkowych Zespol.

Złamanie obu kości przedramienia.
Obraz pod kontrolą toru wizyjnego w trakcie operacji.
Wystarczy tylko zaszyć skórę.
Zdjęcie kontrolne po zabiegu
Osiem tygodni po operacji.
Doszło do pełnego zrostu obu kości, można usunąć implanty.

Zespol

Opisujemy przypadek operacji otwartego złamania obu kości przedramienia. W tym przypadku, z powodu otwartego złamania, oraz wskazań z wyboru, wybraliśmy optymalną dla tego przypadku osteosyntezę zewnętrzną Zespol.

Stabilizator płytkowy, z racji swojej konstrukcji przypomina tradycyjne płytki, oraz stabilizatory zewnętrzne. Jednak w przeciwieństwie do płytek wywiera korzystniejszy wpływ zarówno na kość, jak i na całą kończynę. Poza tym operacja nie jest aż tak urazowa. Unikalność metody polega szerokiej możliwości zastosowań. Co prawda nie zawsze można ją zastosować w przypadku małych zwierząt (rozpiętość masy psów od 1 kg do 100 kg, oraz zróżnicowania w budowie – długość kości jamnika), gdyż stabilizatory płytkowe zaprojektowane zostały dla ludzi. Nie mniej, właściwości biomechaniczne są optymalne i pozwalają na szybki powrót do pełnej sprawności. Średnio na trzeci dzień po zabiegu zwierzę zaczyna używać uszkodzoną kończynę. Pomaga to w lepszym ukrwieniu i odżywianiu uszkodzonych kości, co jest warunkiem bezwzględnym w procesie gojenia.

Dodatkową zaletą tej metody jest prostota demontażu, przy którym nie ma potrzeby usypiania pacjenta. Z naszych doświadczeń, skuteczność tej metody sięga blisko 100%. Jedynym minusem tej metody jest złożone i przez to drogie instrumentarium, co niestety podnosi koszt zabiegu.

W przypadkach złamań kości udowych, zastosowane znalazły metody gwoździ śródszpikowych. Wyróżniamy tu elastyczne gwoździe Rusha, profilowane gwoździe Kuntschera, gwoździe okrągłe Steimanna lub grotowkręty Schanza.

W ostatnich latach w ortopedii ludzkiej ze świetnymi efektami wprowadzono metodę gwoździ blokowych. Mamy nadzieję, że po modyfikacjach anatomicznych już w najbliższych latach będzie można wprowadzić tą metodę także u zwierząt.

Płytki kostne znajdują szerokie zastosowanie w leczeniu złamań. Zaletą płytek jest możliwość zastosowania stabilnej osteosyntezy (bez zakładania opatrunku zewnętrznego) , między innymi stosując odpowiedni docisk odłamów, wykorzystując płytki smodociskowe. Można je odpowiednio modelować, dostosowując ich kształt do kości. Minusem tej metody jest duża urazowość zabiegu, poprzez odłuszczanie okostnej w miejscu późniejszego ułożenia płytki.

Prawdziwym wyzwaniem dla chirurga zajmującego się osteosyntezą są złamania śródstawowe. Z powodu ograniczeń z zastosowaniem implantów, chirurg ma niewiele istniejących technik do wyboru. Zasadą nadrzędną jest dokładne i w miarę możliwości anatomiczne odtworzenie powierzchni stawowej. W przypadkach gdy nie uda się z różnych względów prawidłowo nastawić odłamów, może dojść poza brakiem zrostu, do ciężkiego zwyrodnienia stawu.

W sytuacjach gdy nie można zastosować leczenia opisanego powyżej, można zastosować technikę szwów kostnych. Metoda musi być wspierana opatrunkami zewnętrznymi.

Kamienie wypełniające cały pęcherz. Tuż po usunięciu.

Kamica pęcherza moczowego

Jedno z najczęściej spotykanych schorzeń psów i kotów. Dotyka zarówno samce jak i samice z reguły w średnim i późnym wieku. Etiologia powstawania kamieni zależy od wielu czynników. Należą do nich zaburzenia przemiany metabolizmu oraz zakażenia dróg moczowych. Czynnikiem dodatkowym jest niskie lub wysokie PH moczu. Do najczęstszych należą kamienie fosforanowe i moczanowe.

Kamienie moczanowe występują głównie u dalmatyńczyków. Są one dość trudne do zdiagnozowania, gdyż na RTG są prawie niewidoczne. Z racji budowy anatomicznej układu moczowego samce częściej trafiają do lekarza z tą przypadłością, gdyż mają wąską cewkę moczową. Czasami niewielkich rozmiarów kamień może doprowadzić u nich do całkowitej niedrożności, gdy utkwi on w naturalnym przewężeniu cewki tuż przed kością prącia.

U kotów kamienie moczowe występują w formie piasku, który razem z śluzem oraz krwią tworzy niedrożność. Pierwszymi zauważalnymi objawami, dla właściciela zwierzęcia, przy zatkaniu cewki moczowej są częste próby napinania się zwierzęcia do oddania moczu, ale mocz wydobywa się tylko kroplami, często z krwią, lub nie wydala się wcale. Omacując powłoki brzuszne wyczuwa się powiększony pęcherz. Stan zwierzęcia pogarsza się z godziny na godzinę, ponieważ dochodzi do silnego zatrucia organizmu mocznikiem. Schorzenie nie leczone, prowadzi w krótkim czasie do śmierci.

Leczenie należy rozpocząć od zdjęcia RTG, które jest niezbędne przy wyborze metody postępowania chirurgicznego. W przypadkach gdy stwierdzimy na zdjęciu tylko pojedyncze kamienie w cewce tuż przed kością prącia, oraz niewielkich rozmiarów w pęcherzu moczowym, wykonujemy nacięcie cewki przedmosznowe, tuż przed kością prącia. Spodziewając się nawrotów choroby, należy cewkę wyszyć na zewnątrz skóry.

W każdym innym przypadku należy po otwarciu jamy brzusznej usunąć kamienie z pęcherza moczowego poprzez jego nacięcie. Niekiedy gdy nie udaje się usunąć wszystkich kamieni z dróg moczowych, wykonujemy jednocześnie obydwa zabiegi operacyjne.

U kotów, które trafiają do lekarza przeważnie w bardzo złym stanie ogólnym, należy przede wszystkim doprowadzić do udrożnienia cewki moczowej, oraz wypłukania pęcherza. Leczeniem farmakologicznym poprawiamy stan ogólny zwierzęcia i dopiero wtedy możemy przystąpić do zabiegu.

W każdym przypadku schorzenia, kamienie należy zbadać w laboratorium, co nam pozwoli na ustalenie optymalnej diety zapobiegającej nawrotom choroby.

  

Ciała obce w przewodzie pokarmowym

Jedno z najczęstszych przypadków chirurgicznych małych zwierząt. Spotyka się je zarówno w jamie ustnej, rzadko w przełyku, ale najczęściej trafiają do nas przypadki z ciałami obcymi w żołądku i jelitach.

Największą grupą są tu szczenięta które wszystko muszą brać do „dzioba”. Z ras najczęściej trafiających na stół operacyjny z tego powodu są dobermany. Podczas zabawy przedmiotami, przez przypadek połykają przedmioty nie nadające się do spożycia.

Do tej grupy należy zaliczyć kamienie, małe piłki, duże kawałki kości, szmaty, oraz sznurki.
Miewaliśmy także igły z nitką (głównie koty) i wszelkiego rodzaju gumowe zabawki. Rekordzista miał w żołądku i jelitach 13 kamieni (każdy większy od kurzego jaja). Bywają też takie zwierzęta, które z tego powodu operowane były u nas wielokrotnie, w rożnych przedziałach czasowych.

W zależności od umiejscowienia ciała obcego wyróżniamy różne objawy choroby. Gdy znajduje się ono w jamie ustnej zwierzę nerwowo próbuje łapą usunąć drażniące je ciało obce. Gdy znajduje się w przełyku objawami są silne ślinienie, brak pobierania pokarmu i ostre odruchy wymiotne.

Ciekawie zachowują się przedmioty umiejscowione w żołądku. Gdy zwierzę jest najedzone, może nie wykazywać żadnych objawów niepokojących właściciela. W sytuacjach gdy żołądek jest pusty , występują odruchy wymiotne. Dopiero gdy dany przedmiot przedostanie się do jelit , występują silne objawy niedrożności, takie jak ostre wymioty, posmutnienie, silne objawy bólowe okolicy brzucha (grzbiet pacjenta ostro wygięty, niechęć do poruszania się).

Zbite masy kałowe mogą także doprowadzić do zatkania jelit (koprostaza) , w sytuacjach gdy przesadzimy z kośćmi a jednocześnie zwierzę karmione jest suchą karmą.

Sznurki są tutaj najbardziej groźne ,ponieważ mogą doprowadzić do „nanizania” jelit. Długo przebywające ciało obce w jelitach a także w przełyku powoduje odleżyny a następnie martwicę, co w konsekwencji doprowadza do perforacji ściany przewodu pokarmowego i śmierci zwierzęcia.

W zależności od miejsca i wielkości ciała obcego stosujemy rożne metody leczenia. Niewielkie przedmioty takie jak igły i gwoździe znajdujące się w żołądku lub dwunastnicy można próbować usunąć endoskopowo. Większe przedmioty i te które znajdują się w dalszych odcinkach można usunąć tylko chirurgicznie. W sytuacji gdy doszło już do martwicy ściany jelita, należy zmienioną część usunąć a następnie zespolić zdrowe części. Po operacji zwierzę nie może pobierać pokarmów przez minimum 3 dni. Odżywianie odbywa się tylko poprzez podawanie kroplówek dożylnych.

Przepuklina przepony miednicy i uchyłek prostnicy

Schorzenie polega na przedostaniu się trzewi pod skórę wskutek pęknięcia przepony miednicy. Przepuklina przepony miednicy w zależności od umiejscowienia nazywana jest kroczową lub okołoodbytową.

Choroba dotyka przede wszystkim samców w średnim i podeszłym wieku. Przyczyną mogą tu być osłabienie mięśniówki, częste zaparcia w skutek niewłaściwego żywienia, oraz przerost prostaty. Zwierzę wykazuje objawy bólowe podczas oddawania kału, a w przypadkach gdy do worka przepuklinowego dostanie się pęcherz moczowy brak oddawania moczu oraz kału poprzez uciśnięcie wypełnionego pęcherza na prostnicę. W okolicy odbytu widoczne jest uwypuklenie, szczególnie po posiłkach.

Leczenie przepukliny przepony miednicy polega na operacyjnym zszyciu wrót przepukliny, po uprzednim odprowadzeniu zawartości przepukliny. Niejednokrotnie, gdy wrota przepukliny są wyjątkowo duże można użyć specjalnych siatek do przepuklin. W przypadku powiększonego gruczołu krokowego ( prostata), wskazane jest także wykastrowanie zwierzęcia, ograniczając w ten sposób wpływ męskich hormonów na gruczoł krokowy.

W sytuacji gdy zawartością przepukliny jest pęcherz moczowy, zabieg operacyjny należy przeprowadzić bezzwłocznie ! Przed zabiegiem operacyjnym należy pacjenta przez trzy dni karmić dietą tylko płynną.

Uchyłek prostnicy powstaje wskutek pęknięcia mięśniówki jelita prostego. Przyczyny są podobne jak w przypadku przepukliny kroczowej (przerost prostaty, częste zaparcia).

Kał zamiast wydostawać się na zewnątrz, gromadzi się w rozdętym jelicie prostym, doprowadzając do przepukliny kroczowej. Dlatego też najczęściej obydwa te schorzenia występują jednocześnie.

Leczeniem doraźnym jest wybieranie zalegającego kału i płynna dieta, ale najlepszym wyjściem jest leczenie operacyjne, polegające na „zfastrygowaniu” rozerwanego odcinka jelita, zszyciu występującej przy tej przypadłości przepukliny, oraz wykastrowaniu zwierzęcia. Celem kastracji jest jak wspomnieliśmy wcześniej, jej wpływ na zmniejszenie prostaty.

Okolica zabiegu nie sprzyja utrzymaniu w czystości i jałowości rany pooperacyjnej. Gojenie rany w tym przypadku może się wydłużyć do około miesiąca.

Już nawet najmniejsze zmiany „w tej okolicy” zauważone przez właściciela zwierzęcia nie mogą być bagatelizowane i powinny być konsultowane z lekarzem weterynarii, ponieważ zwłoka pociąga za sobą stratę czasu owocującego pogłębieniem i zaostrzeniem procesu chorobotwórczego.